چگونه روانشناسی رنگ ها بر حالات روحی و رفتار شما اثر دارد؟

آیا تاکنون پیش آمده است که در اتاقی به رنگ زرد احساس اضطراب کنید یا رنگ آبی به شما احساس آرامش منتقل کند؟  قریب به اتفاق هنرمندان و طراحان داخلی مدت ‌هاست بر این باورند که روانشناسی رنگ ها می تواند به طور چشمگیری بر خوی، احساسات و عواطف افراد تاثیر بگذارد. در واقع رنگ یک ابزار قدرتمند ارتباطی است و  متناسب با آن سیگنال هایی در وجود انسان برای تغییر خلق و خو و واکنش های فیزیولوژیکی و همچنین عملکرد ایجاد می شود.  بعضی از رنگ ها مستقیماً با افزایش سوخت و ساز بدن و یا خستگی چشم مرتبط هستند. در این مقاله سعی داریم بررسی کنیم که رنگ ها دقیقا چه تاثیراتی دارند و چگونه در خلق و خو به رفتار افراد تاثیر می گذارد. پس با ما همراه باشید تا حقایق جالبی را با هم بررسی کنیم.

روانشناسی رنگ چیست؟

اولین بار در سال ۱۶۶۶،  اسحاق نیوتن کشف کرد که با عبور دادن نور سفید از داخل یک منشور رنگ های قابل مشاهده ای جدا می شود. هر کدام از این رنگ ها طول موج مشخصی دارند که نمی توان آن را به رنگ های دیگری جدا کرد. البته آزمایش های بیشتر نشان دادند که نور می تواند برای تشکیل رنگ های دیگر ترکیب شود. مثلاً ترکیب نور قرمز و نور زرد رنگ نارنجی را تولید می کند. همچنین برخی از رنگ ها مانند سبز و سرخابی در زمان مخلوط شدن با یکدیگر هم را خنثی می کنند و نور سفید به وجود می آورند. هر کدام از این رنگ ها دری به دنیای روانشناسی باز می کند. امروزه در زمینه های مختلف از جمله بازاریابی، هنر، طراحی و بخش‌های دیگر روانشناسی رنگ ها بسیار اهمیت پیدا کرده است.

اثرات روانشناختی رنگ ها

رنگ ها در چه زمینه هایی می توانند بر ما اثر داشته باشند؟ رنگ هایی که در ناحیه قرمز طیف رنگی قرار دارند به رنگ های گرم معروف هستند و شامل قرمز، زرد و نارنجی می شود.  این رنگ ها احساساتی را از جنس احساس گرمی و آرامش گرفته تا احساس خشم و عصبانیت را برانگیخته می کند. در مقابل رنگ هایی که به سمت طیف آبی نزدیک هستند به رنگ های سرد معروفند. این رنگ ها شامل آبی،  بنفش و سبز میشود و غالباً به عنوان رنگ های آرامش بخش توصیف می شوند.  این رنگ می ‌تواند احساسات غم یا بی تفاوتی را نیز به ذهن منتقل کند. واکنش افراد مختلف نسبت به رنگ ها متفاوت است. اما اثرات احتمالی مشترکی در بین افراد وجود دارد که پس از ذکر ویژگی های هر رنگی به اختصار، در ادامه در مورد تاثیرات رنگ های اصلی و مهم صحبت خواهیم کرد.

معنای کلی رنگ ها

پیش از هر چیز به اختصار و در یک نگاه کوتاه ویژگی های اصلی هر رنگی را معرفی می کنیم تا در ادامه به طور مفصل در مورد آن بحث کنیم:

• قرمز:رنگ هیجان، قدرت، عشق و انرژی
• نارنجی: اعتماد، موفقیت، شجاعت و ارتباطات اجتماعی
• زرد: خلاقیت، شادی، گرمی و نشاط
• سبز: طبیعت، درمان، تازگی و کیفیت
• آبی: اطمینان، صلح، وفاداری و رقابت
• صورتی: دلسوزی، صداقت، پیچیدگی و شیرینی
• بنفش: برتری، شیک بودن،معنویت و جاه طلبی
• قهوه ای: وابستگی، تنومندی، قابلیت اعتماد و سادگی
• مشکی: رسمیت، غم، پیچیدگی و امنیت
• سفید: پاکی، سادگی، بی گناهی و صداقت

قرمز پر حرارت

رنگ قرمز بیشترین توجه را به خود جلب می کند و با احساسات قوی مثل عشق هیجان و خشم همراه است. در جهان این رنگ برای نشان دادن قدرت، توانایی، شجاعت و خطر شناخته شده است. رنگ قرمز پر جنب و جوش و محرک است.  این رنگ پیوند قوی با تمایلات جنسی و افزایش اشتها دارد. قرمز رنگی انرژی زا و هیجان برانگیز است و به افراد انگیزه می دهد تا عملکرد بهتری داشته باشند. همچنین می تواند بر روح و روان افرادی که خجالتی یا فاقد اراده هستند، تاثیر مطلوب و افزایش اعتماد به نفس داشته باشد. قرمز گرم و مثبت است و روحیه قدرت و انرژی را از خود بروز می دهد. این رنگ سوخت و ساز را در بدن افزایش می دهد و فشار خون  را بالا می برد و تنفس را نیز می تواند تسریع کند. قرمز در سطح وسیع به چشم فشار می آورد.

رنگ نارنجی از نظر روانشناسی

نارنجی برای تشویق، ایجاد خوش بینی و اعتماد به نفس رنگ بسیار مناسبی است و یکی از شاخصه های افراد برونگرا محسوب می شود. این رنگ الهام ‌بخش شجاعت، اشتیاق، تجدید قوا و سرزندگی است. به‌طور ویژه اثر محرکی بر روی اشتها دارد. گاهی علاقه به نارنجی می تواند نشانه ی بدبینی و سطحی نگری نیز باشد. این رنگ به دلیل اینکه از قرمز ملایم تر است، نشان دهنده انرژی خلقت است. رنگ نارنجی در البسه می تواند نشانی از قدرت باشد.

شناخت روانشناسی زرد

رنگ ذهن و عقل، زرد است. رنگ بروز ایده های جدید و روش های جدید برای انجام کارهاست. از دیدگاه روانشناسی رنگ ها انتخاب زرد برای برگه های یادداشت می تواند به خلاقیت افراد کمک کند. این رنگ به عنوان روشن ترین رنگ از طیف نور مرئی نشاط ‌بخش و روشن کننده است. بروز دهنده ی امید، شادی و سرگرمی است و البته در عین حال می ‌تواند در استفاده ی بیش از حد سبب اضطراب، دلهره، بی قراری و عصبی بودن شود. پوشیدن لباس و کفش زرد می ‌تواند افراد را از همه متمایز کند.

روانشناسی رنگ سبز

نماد طبیعت، تعادل و رشد سبز است. رنگ سبز، آرامش بخش و ایمن است و نماد هماهنگی، شفا و ثبات نیز هست. طیف های تیره تر این رنگ مربوط به پول، ثروت و اعتبار می شوند. در حالی که طیف‌ های روشن تر سبز نشان از تولد دوباره، رشد و شادابی دارد. با این حال باید در استفاده ی بیش از حد از رنگ سبز احتیاط کرد. زیرا می ‌تواند احساس حسادت و خود خواهی را در روان افراد تشدید کند.

روحیات متاثر از رنگ آبی

اعتماد، آرامش، صلح، وفاداری، صداقت و محافظه کاری همگی از رنگ آبی به روان افراد القا می شود. در واقع آبی تاثیری متضاد با تاثیرات رنگ قرمز بر مغز دارد. از نظر روانشناسی رنگ ها، آبی یکی از بهترین رنگ ها برای آرام بخشی و کاهش تنش ها و استرس ها و همچنین کاهش ضربان نبض و اشتها است. وقتی آبی به سمت طیف های تیره مانند سرمه ای می رود، قدرت را نیز القا کند.

تاثیرات رنگ بنفش

تخیل و معنویت را می ‌توانید از بنفش انتظار داشته باشید. قرار گرفتن در معرض رنگ بنفش عمق افکار افراد را بیشتر می‌کند و احساس حمایت و دلسوزی را در قلب آن ها زنده می کند. بنفش به معنی ثروت، حق امتیاز، کیفیت و خلاقیت است. افرادی که تمایل به رنگ بنفش دارند، معمولاً افرادی حساس و دلسوز هستند و درک بالایی از حمایت متقابل دارند. این افراد پیش از خود به دیگران فکر می کنند. قرار گرفتن در معرض رنگ بنفش نیز چنین روحیاتی را می تواند در افراد ایجاد کند.

روانشناسی رنگ سفید

سفید رنگی است که از نظر روانشناسی به طور مطلق پاکی و معصومیت را القا می کند. شاید به همین دلیل است که لباس عروس را سفید انتخاب کرده اند. طراحان نیز برای بزرگ تر نشان دادن اتاق ها از رنگ سفید به طور ویژه استفاده می کنند.  البته باید این را در نظر داشته باشید که استفاده زیاد از رنگ سفید می‌ تواند حس روانی خالی بودن و غیر دوستانه بودن را نیز منتقل کند و باید با احتیاط در دکوراسیون از آن استفاده کرد.

تاثیرات روانی رنگ قهوه ای

از ویژگی های کلیدی رنگ قهوه ای در احساسات و روان انسان می توان به قدرت در عین انعطاف پذیری و اطمینان اشاره کرد. در عین حال استفاده ی زیاد از رنگ قهوه ای می تواند تنهایی، غم و انزوا را القا کند و در محدوده ی وسیع فضا را تیره یا خالی به نظر برساند. اما استفاده ی به جا از رنگ قهوه ای نتایج مطلوبی از نظر ایجاد احساس امنیت و راحتی خواهد داشت. به طور کلی از نظر روانشناسی رنگ قهوه ای احساسات منفی را بیشتر از احساسات مثبت بر می ‌انگیزد.

تاثیر رنگ صورتی و روح و روان

صورتی اغلب به عنوان یک رنگ خانمانه توصیف می شود. علت این تصور مربوط به کلیشه های دوران کودکی است.  اما از نظر روانشناسی به طور کلی صورتی نوعی قرمز روشن است که عشق و علاقه و مهربانی را می تواند تداعی کند. مراقبت، شفقت و همچنین آرام بخشی از صورتی به روح و روان انسان منتقل می شود. پژوهش ها نشان داده اند که استفاده از این رنگ در زندان ها توانسته است روحیه ی زندانی ها را تلطیف کند.

مشکی نمادی از همه رنگ ها

شما نمی توانید رنگ مشکی را در بین رنگ های اصلی و یا هیچ دسته بندی دیگری ببینید. در واقع مشکی در چرخه ی رنگ ها نیست و به عنوان یک رنگ در نظر گرفته نمی ‌شود. بهتر است بگوییم که مشکی همه ی رنگ هاست و تمام نور های طیف رنگ را به خود جذب می کند. از این رو واکنش های افراد از نظر روانی نسبت به رنگ سیاه متفاوت است. در بعضی از افراد این رنگ می ‌تواند جذابیت، ظرافت و قدرت را تداعی کند. در عین حال برای برخی دیگر نیز تداعی گر غم و همچنین احساس خشم و پرخاشگری توأم با ترس و غم است. تاثیر روانی رنگ مشکی تا حدی برگرفته است فرهنگ متفاوت در جوامع مختلف نیز هست.

پژوهش های نوین در روانشناسی رنگ

پژوهش های جدید در خصوص روانشناسی رنگ نشان می دهد که رنگ می تواند به طرز شگفت انگیزی افراد را تحت تاثیر قرار دهد. در یک مطالعه، قرص های دارو نما با رنگ ‌های گرم و همچنین با رنگ‌ های سرد مورد بررسی قرار گرفته اند و تاثیرات جدی رنگ ها اثبات شده است. مشخص شده است که رنگ قرمز می ‌تواند تا حد زیادی بر سرعت عمل و نیروی بیشتر افراد تاثیر داشته باشد و به گفته ی محققان در طول فعالیت های ورزشی مفید واقع می شود.

مثالی از تاثیر رنگ ها بر عملکرد

پژوهش ها نشان داده اند که دیدن زیاد رنگ قرمز پیش از امتحان در واقع به عمل کرد در آزمون آسیب وارد می‌کند و از کیفیت نتایج می کاهد. این پژوهش ها نشان داده اند که رنگ قرمز برای دانش آموزان می تواند تاثیر منفی زیادی داشته باشد. در حالی که برای ورزشکاران نتایج مطلوبی ایجاد می‌کند.

تاثیر رنگ بر خرید مصرف کننده

روانشناسی رنگ نشان می‌دهد که طیف گسترده‌ای از اثرات رنگ ها در زمینه بازاریابی و فروش باید مورد توجه قرار بگیرد. در واقع رنگ ‌ها می ‌توانند مشتریان را به خرید کالا ها ترغیب کنند و یا مشتریانی با شخصیت‌ های متناسب را برای خرید جذب کند. برای مثال رنگ سفید برای محصولات بهداشتی و محصولاتی که نیازمند بر انگیختن حس جوانی است، رنگ بسیار خوبی به شمار می آید. یا مثلاً رنگ نقره ‌ای برای محصولاتی که مدرنیته را باید القا کنند که رنگ بسیار خوبی است.  محصولات خوراکی و محصولات ورزشی با وجود رنگ قرمز فروش خیلی بهتری خواهند داشت. همچنین از آن جایی که آبی رنگ اعتماد و امنیت است در وسایل نقلیه و شرکت ‌های هواپیمایی احساس فوق‌ العاده خوبی و مشتریان القا می کند.

از رنگ درمانی چه می دانید؟

رنگ درمانی که با نام کروموتراپی نیز شناخته می ‌شود نوعی استفاده از رنگ و نور های رنگی برای درمان برخی از بیماری های جسمی و روحی افراد است. رنگ درمانی حتی در طول تاریخ در مصر باستان دیده شده است که از طریق اتاق های پر از منشور ها برای اهداف درمانی استفاده می کردند. از دیدگاه برخی از پزشکان رنگ درمانی هنوز نیازمند تحقیقات علمی بیشتر است و بیشتر بر فرضیات تجربی انجام می گیرد. اما به هر حال تجربیات نشان دادند که استفاده از رنگ های به سرعت می تواند تاثیرات خود را در خلق و خوی افراد نشان دهد.

انواع رنگ درمانی

متخصصان رنگ بر این باور هستند که تاثیرات مثبت هر رنگی که در زندگی شما وجود ندارد باید با اضافه کردن آن رنگ در محیط شما جبران شود. مثلاً اگر فردی انرژی و نشاط کافی ندارد باید از رنگ قرمز در اطراف خود بیشتر استفاده کند. در عین حال فردی که دچار تنش های عصبی است با اضافه کردن رنگ قرمز مشکلات بیشتری پیدا خواهد کرد و باید از رنگ متضاد آن یعنی آبی استفاده کند.

مزایای رنگ درمانی چیست؟

• رفع اضطراب و استرس: رنگ هایی مثل سبز و آبی اثبات کرده اند که تسکین دهنده یتنش های روانی هستند
• افزایش اشتها: به خوبی نشان داده شده است که رنگ های گرم و محرک مثل قرمز و نارنجی اشتهای افراد را زیاد می کند
• کاهش اختلال عاطفی فصلی: گاهی افراد در فصول خاصی از سال به دلیل کمبود نور خورشید مجبور به گذراندن دوره های طولانی در داخل خانه هستند و به همین دلیل از اختلال عاطفی فصلی رنج می برند. متخصصان دریافتند که استفاده از رنگ ‌های گرم مانند زرد و نارنجی می ‌تواند به کاهش علائم این اختلال کمک کند
• افزایش انرژی: ثابت شده است که رنگ های شاد و گرم انرژی افراد را تا حد زیادی در مقایسه با زمانی که در معرض رنگ های سرد هستند، افزایش می دهد

تا کجا روی روانشناسی رنگ ها حساب کنیم؟

با وجود تاثیرات زیادی که از نقطه نظر روانشناسی رنگ ها اثبات شده است، باید به این نکته توجه داشته باشید که عوامل متعدد دیگری نیز بر روحیات و خلقیات تاثیر جدی دارد. عوامل شخصی،  فرهنگی و موقعیت های مختلف همگی بر احساس و رفتار افراد تاثیر گذارند و استفاده ی درست و بجا از رنگ ها می تواند تا حدودی تاثیرات خود را داشته باشد. به هر حال تحقیقات علمی کافی برای دستیابی به درک بهتر از اثرات رنگ ها بر روان انسان مورد نیاز است تا به طور دقیق تر و بهتری به تواند در بازاریابی، هنر، طراحی، مد و سایر زمینه ها مورد استفاده قرار بگیرد.