علل ایجاد و راه های درمان عرق کف دست

عرق کردن نوعی سیستم تنظیم دمای بدن است. بدن تمام انسان ها عرق می کند. اما زندگی کردن با دست هایی که بی وقفه دچار تعریق هستند، آزار دهنده خواهد بود. شرایط نا خوشایندی که تعریق کف دست ایجاد می کند افراد را به این وا می دارد که هر چه سریع تر فکری برای درمان عرق کف دست بکنند. تعریق بیش از حد دست ها می توانند زندگی اجتماعی افراد دچار اختلال کند و بسیار کلافه کننده باشد. افراد زیادی در سراسر دنیا با این مشکل مواجه هستند. اما، جای نگرانی نیست. راه هایی برای کنترل و درمان این تعریق وجود دارد. در این مقاله به بررسی آن ها خواهیم پرداخت.

نشانه های بیماری هایپر هیدرو ویس

عرق کردن کف دست با نام هایپرهیدروزیس نیز شناخته می‌ شود. نشانه ی این مشکل در تعریق نا خوشایند کف دست و یا حتی کف پا است. در واقع تعریق کف دست زیر مجموعه ‌ای از هایپر هیدروزیس اولیه یعنی تعریق بیش از حد در اندام های زیر بغل و صورت خواهد بود.  معمولاً 2 تا ۳ درصد از جمعیت افراد با این مشکل مواجه هستند. با وجود این، مشکل کف دست ها همیشه حالت لطیف خیسی دارد که باعث می شود فرد از دست دادن به دیگران و در دست گرفتن کاغذ و یا حتی تایپ کردن روی صفحه کلید احساس شرم و ناراحتی کند.

کف دستها چه زمانی عرق می کند؟

تعریق کف دست در این مشکل بدون هیچ محرک داخلی و خارجی آغاز می شود. یعنی افراد عادی در زمان ورزش و افزایش دمای بدن دچار تعریق می شوند. اما، با وجود مشکل هایپر هیدروزیس بدون هیچ کدام از این عوامل تعریق کف دست اتفاق می‌ افتد. یعنی در هر دمایی و در هر فصلی افراد با مشکل عرق کف دست رو به رو هستند. علائم این مشکل در زمان استرس یا اضطراب می تواند افزایش پیدا کند. معمولاً تعریق کف دست در اوایل زندگی افراد بیشتر است و با رسیدن به سن چهل و پنجاه سالگی در صورتی که ناشی از بیماری زمینه ‌ای دیگری نباشد، به طور خود به خودی کاهش پیدا می کند.

دلایل عرق کردن دست ها

عرق کردن کف دست یا هایپرهیدروزیس، نوعی فعالیت بیش از حد غدد عرقی در بدن است. این تعریق هیچ ربطی به دمای داخلی بدن یا دمای محیطی و همچنین سطح فعالیت بدن ندارد. گاهی به صورت وضعیت ارثی در بسیاری از افراد یک خانواده دیده می ‌شود و یا در نتیجه ی یک بیماری زمینه ای ایجاد می شود. اگر تعریق دست ها همراه با لرز کردن، درد قفسه سینه، حالت تهوع، سبکی سر یا تب باشد، نشان دهنده وضعیتی است که به مراجعه ی سریع به پزشک نیاز دارد. در هر حال موارد زیر ممکن است در ایجاد وضعیت هایپرهیدروزیس تاثیر داشته باشند:

• دیابت
• یائسگی و گر گرفتگی
• قند خون پایین
• تیروئید پر کار
• حمله ی قلبی
• مشکلات سیستم عصبی
• عفونت ها
• اضطراب
• مصرف مواد
• بیماری ریه
• ترشح بیش از حد هورمون رشد از غده ی هیپوفیز
• بیماری پارکینسون
• اختلالات گلوکز
• سل
• وجود تومور در غده فوق کلیوی، روده کوچک، پانکراس، کبد یا معده

آزمایش های تشخیصی

پزشک با بررسی الگوی تعریق بدن افراد و همچنین علائم دیگری مانند کاهش وزن، تب، اشتها و سطح هورمون های بدن می تواند این مشکل را در افراد تشخیص دهد. آزمایش هایی که برای تشخیص این مشکل انجام می شود عبارتند از:

• آزمایش نشاسته ید: برای اینکار محلول ید را روی کف دست می مالند و پس از خشک شدن روی آن نشاسته می پاشند. در مناطقی که تعریق زیاد و غیر عادی باشد محلول ید و نشاسته در کف دست ها به رنگ آبی تیره تبدیل می شود.
• آزمایش کاغذی: در این آزمایش پزشکی نوع خاصی از کاغذ را روی کف دست قرار می‌دهد تا عرق را به خود جذب کند. سپس وزن کاغذ را اندازه می گیرند تا ببینند تا چه اندازه عرق به کاغذ جذب شده است.

روش های مختلف درمان عرق کف دست

برای درمان عرق کف دست، روش های مختلفی وجود دارد که در دو دسته ی کلی روش های سنتی و روش های طب مدرن جای می گیرند. معمولاً انتخاب روش درمان بستگی به شدت تعریق کف دست و میزان آزار دهندگی آن دارد. در بعضی از موارد مراجعه به پزشک برای به کار گرفتن درمان های جدید ضروری است. اما در برخی از موارد با استفاده از چندین ترفند و درمان خانگی می توان به میزان قابل توجهی تعریق کف دست را کاهش داد. به هر حال باید اقدامی کرد تا فرد زندگی راحت تری داشته باشد. تعریق کف دست به سلامت جسمانی افراد آسیب نمی زند. اما بر کیفیت زندگی و سلامت عاطفی آن ها تاثیر زیادی دارد.

روش هایی برای مسدود کردن غدد تعریق

یکی از راه هایی که پزشکان برای درمان عرق کف دست پیشنهاد می ‌دهند، محدود کردن غدد تعریق در کف دست هاست. داروهای آنتی کولینرژیک در این روش مورد استفاده قرار می گیرند. این دارو ها با مسدود کردن انتقال دهنده های عصبی مسئول تولید عرق، مانع از خیس شدن کف دست ها می شوند. البته استفاده از این دارو ها می ‌تواند عوارض زیادی از جمله خشکی دهان، مشکلات ادرار، یبوست، استفراغ و تهوع ایجاد کند. روش های تهاجمی جراحی نیز برای مسدود کردن و از کار انداختن غدد عرق کف دست پیشنهاد می شود که البته به دلیل عوارض طرفداران زیادی ندارد.

بوتاکس

بوتاکس یا سم بوتولینوم کاربرد های فراوانی دارد که یکی از آن ها در درمان تعریق بیش از حد در اندام های مختلف بدن از جمله کف دست ها است. با تزریق بوتاکس به کف دست ها استیل کولین آزاد می شود که یک انتقال دهنده ی عصبی برای کاهش میزان عرق تولید شده در غدد کف دست است. متاسفانه تاثیر روش بوتاکس ماندگاری زیادی ندارد و تقریبا شش ماه طول می کشد. استفاده از بوتاکس برای درمان تعریق زیر بغل از سوی سازمان غذا و دارو تایید شده است. اما ایمنی و اثر بخشی آن در مورد کف دست ها هنوز به مطالعات بیشتری نیاز دارد.

روش یونتوفورزیس (Iontophoresis)

یونتوفورزیس یک وسیله ی پزشکی است که از آب و جریان الکتریکی برای عبور ماده ی یونیزه شده از پوست استفاده می کند. عبور این ماده از داخل پوست دست به جلوگیری از تعریق کف دست کمک خواهد کرد.

روش ETS

این روش نیز یک روش کم تهاجمی است که کمک می‌ کند مسیر های سیستم عصبی در کف دست توانایی خود را برای تعریق از دست بدهند. به این ترتیب پس از انجام این درمان مشکل تعریق کف دست در فرد حل خواهد شد.

روان درمانی

تجربه نشان داده است افرادی که با مشکل تعریق شدید کف دست رو به رو هستند، بیشتر دچار استرس می شوند. برای مثال در موقعیت های روزمره مثل دست دادن یا در هنگام نوشتن در شرایطی مثل امتحان دچار ناراحتی و خجالت اجتماعی می شوند. این استرس و اضطراب خود می تواند باعث تشدید مشکل عرق کردن کف دست ها شود. به همین دلیل پزشکان توصیه می کنند که افراد با استفاده از روان درمانی تکنیک هایی را یاد بگیرند که با این احساس اضطراب مقابله کنند. آموختن مهارت های اجتماعی برای کنترل ترشح کورتیزول یا هورمون استرس در بدن بسیار مهم است. کنترل اضطراب می تواند به کاهش تعریق کمک زیادی بکند.

مواد ضد تعریق

استفاده از لوسیون ها و مواد ضد تعریق که برای زیر بغل استفاده می شوند، برای کاهش تعریق کف دست نیز تاثیر خوبی دارند. اگر شما هم با این مشکل مواجه هستید، برای کاهش خیسی دست هایتان می توانید از مواد ضد تعریق استفاده کنید. بهترین عملکرد این مواد زمانی مشخص می‌ شود که در شب استفاده شوند. زیرا دستان شما زمان بیشتری برای جذب آن ها دارند. موادی که در آن وجود دارد به بدن شما سیگنال می دهد تا در مسیر توقف تعریق عمل کند. اگر این مواد برای درمان عرق کف دست پاسخگو نباشد، می توانید برای استفاده از درمان های جدی تر به پزشک مراجعه کنید.

استفاده از جوش شیرین

جوش شیرین یک راه سریع برای کنترل تعریق کف دست است. این ماده در اکثر خانه ها پیدا می شود. خصوصاً استفاده از آن در تمیز کردن و سفید کردن دندان ها کاملا شناخته شده است. اما شاید کاربرد آن برای کاهش تعریق و عملکرد آن برای جایی از بدن را کمتر کسی بداند. جوش شیرین ماده قلیایی است و می ‌تواند تا میزان زیادی تعریق را کاهش دهد و از طرفی سبب افزایش سرعت تبخیر عرق شود. برای استفاده از آن می توانید دو قاشق چای خوری جوش شیرین را با آب مخلوط کنید تا به صورت یک خمیر در بیاید. این خمیر را روی دستان خود بمالید و پنج دقیقه به آن زمان بدهید. سپس می توانید دست های خود را بشویید و نتیجه ی این کار را به وضوح مشاهده کنید.

استفاده از سرکه ی سیب

بسیاری از افراد مبتلا به هایپر هیدروزیس، از سرکه ی سیب ارگانیک برای درمان تعریق کف دست استفاده می کنند. استعمال سرکه ی سیب ارگانیک روی کف دست ها می تواند با متعادل کردن سطح pH در بدن شما دست هایتان را خشک نگه دارد. بهترین حالت این است که کف دست های خود را شب هنگام با سرکه سیب پاک کنید و اجازه بدهید تمام مدت شب روی دستان شما باقی بماند. در این صورت است که بهترین اثر را از آن خواهید دید. همچنین خوردن سرکه سیب در طول روز می تواند تاثیر داخلی برای کنترل تعریق شما داشته باشد. می توانید روزی ۲ قاشق غذا خوری سرکه سیب را همراه با عسل و آب و یا آب میوه طبیعی میل کنید.

به کار گرفتن برگ مریم گلی

برگ گیاه مریم گلی به صورت خوراکی و یا دمنوش به خوبی می تواند عرق دست را تسکین دهد. روش دیگر استفاده از آن این است که مریم گلی خشک شده را در ساشه های پارچه ای قرار دهید و در جیب خود حمل کنید. وقتی این ساشه ها را در دستان خود می گیرید سبب جذب عرق و جلوگیری از تعریق بیشتر می شود. مریم گلی می تواند چربی اضافه پوست را از بین ببرد و مانع از تعریق شود. همچنین برای جلوگیری از بوی ناشی از عرق نیز مفید خواهد بود. روش دیگری نیز برای استفاده از آن وجود دارد که باید دستان خود را حدود ۲۰ دقیقه در مخلوط برگ مریم گلی و آب قرار دهید. نوشیدن دمنوش مریم گلی را نیز فراموش نکنید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

پیشنهاد می ‌شود که در مواجهه با چنین مشکلی افراد ابتدا درمان های خانگی برای کنترل عرق کف دست ها را به کار بگیرند. اگر که درمان های خانگی موثر واقع نشوند و عرق کف دست ها بطور قابل توجهی زیاد باشد، برای درمان و کنترل باید به پزشک مراجعه کرد. در صورت مشاهده ی شرایط زیر حتماً با یک پزشک متخصص مشورت کنید:

• زمانی که در هر دو کف دست شاهد عرق کردن زیاد هستید
• وقتی که دوره های تعریق حد اقل یک بار در هفته اتفاق بیفتد
• وقتی تعریق در فعالیت های روزانه ی شما اختلال ایجاد کند
• اگر پس از ۲۵ سالگی با مشکل تعریق کف دست مواجه شدید
• در صورتی که هیچ گونه تعریقی در هنگام خواب مشاهده نمی کنید و یا سابقه ی خانوادگی از این بیماری دارید

کلام آخر

به طور کلی عرق کردن کف دست ها ممکن است در بین افراد زیادی شایعه باشد. زیرا عوامل متعددی از جمله چاقی و یائسگی می تواند سبب تعریق کف دست ها شود. استفاده از دارو های ضد تعریق و اجتناب از محرک ها به خوبی می ‌تواند در کنترل این شرایط موثر واقع شود. در هر صورت یک پزشک متخصص قادر است طیف وسیعی از درمان های متعدد را پیش روی شما بگذارد تا مناسب ترین آن را برای درمان عرق کف دست انتخاب کنید.