هنر گیوه بافی

گیوه بافی

گیوه بافی یکی از هنر های دستی ایران از دیرباز بوده است. گیوه پای پوش سنتی ایران است. بسیار راحت است و برای آب و هوای ایران مناسب است. زیره ای پارچه ای به نام شیوه و رویه ای نخی دارد. قسمت رویه را زنان با نخ پنبه ای محکم می بافند و آن را به زیره ی گیوه متصل می کنند.

در بسیاری از مناطق روستایی گیوه دوزی شغل اهالی روستا را تشکیل می دهد. زنان رویه را می دوزند و مردان شیوه را. گیوه به کشورهایی مانند عراق، استرالیا و آلمان صادر می شود.

دسته بندی گیوه

گیوه در اندازه و رنگ های متنوع و در دو نوع مردانه و زنانه بافته می شود. نوعی از گیوه را گیوه ی اشرافی می نامند. زیره ی این نوع گیوه از چرم دباغی شده دوخته می شود و با دوخت نخ هایی در کف آن آجدار می شود. نوع دیگر گیوه ی شهری است که از کفی چرمی و پاشنه ی پلاستیکی مانند کفش های پاشنه دارد درست می شود و کف آن نخی به عنوان آج دوخته نمی شود.

نوع سوم گیوه ی کارگری است که برای کارگران و کشاورزان دوخته می شود و زیره ای از جنس لاستیک دارد. این زیره پاشنه ندارد و آج های متقاطع دو میلیمتری دارد. برای زیره ی آن بیشتر از لاستیک ساییده شده ی چرخ خودرو استفاده می کنند.

ویژگی های گیوه

گیوه کفشی بسیار خنک است. از نخ طبیعی بافته می شود و با پا سازگاری دارد. بافت گیوه می تواند به صورت متنوعی با رنگ های مختلف و در اندازه های مختلف انجام شود و رضایت مشتری را به همراه داشته باشد. افراد خلاق کار آفرین می توانند با ایجاد تنوع، صادرات بیشتری در این حوزه داشته باشند و به اشتغال روستایی کمک زیادی کنند.

گیوه ی بدون پاشنه (گیوه اشرافی) برای پیاده روی طولانی مدت طراحی نشده است و برای آناتومی بدن مناسب نیست.

مراحل گیوه بافتن

برای گیوه بافتن ابزار و مواد اولیه ای نیاز است که باید تهیه شود. اگر تمام مراحل سنتی انجام شود، رنگ آمیزی پارچه و نخ هم بر عهده دوزنده گیوه است. رویه ی بافته شده و زیره ی تهیه شده باید متناسب با اندازه ی مورد نظر و با سایز بندی تهیه شوند.

رویه و زیره ی گیوه با یک لبه به هم متصل می شوند. آن لبه را برای گیوه های مردانه با ارتفاع بیشتری می بافند. برای چسبیدن مناسب نخ های گیوه از کتیرا برای آن استفاده می کنند.

درست کردن هر جفت گیوه با همکاری رویه باف و زیره باف انجام شده و کمتر از یک هفته آماده می شود.

گیوه بافی هنر هزار ساله ی ایران است که برای احیای آن تلاش های بسیاری شده است.