بیماری کبد چرب در اثر تجمع چربی در کبد به وجود می ‌آید و می تواند به این اندام حیاتی در بدن انسان آسیب جدی وارد کند و منجر به عوارض زیادی شود. با توجه به اینکه بیماری کبد چرب در وهله ی اول در اثر تغذیه ی نا مناسب به وجود می آید لازم است که بدانیم باید برای کبد چرب چی بخوریم تا هم از بروز آن جلوگیری کنیم و هم درمانی برای این بیماری باشد. کبد اندامی است که در سمت راست بالای شکم قرار دارد و بزرگ ترین اندام داخلی بدن انسان به شمار می آید. وظیفه ی اصلی این اندام حذف سموم و تجزیه مواد مغذی است. ضمناً خون قبل از ورود به هر نقطه دیگر از بدن از طریق کبد فیلتر می شود.

بیماری کبد چرب چیست؟

پیش از آنکه به این موضوع بپردازیم که برای کبد چرب چی بخوریم، لازم است در مورد ماهیت این بیماری صحبت کنیم. کبد چرب تجمع چربی اضافه در سلول های کبدی است و در دنیای امروز یکی از شایع ترین بیماری ها به شمار می آید. در بسیاری از کشور های پیشرفته از هر ۱۰ نفر، یک نفر به بیماری کبد چرب مبتلا است. وجود مقادیر چربی در کبد طبیعی است. اما اگر چربی آن بیش از ۱۰ درصد وزن کبد را تشکیل بدهد، با این بیماری مواجه هستیم. البته کبد چرب ممکن است در موارد خفیف هیچ آسیبی ایجاد نکند. اما گاهی چربی اضافی منجر به التهاب شدید کبد می شود و آسیب کبدی را در پی دارد.

چه آینده ای در انتظار کبد های چرب است؟

افزایش مقدار چربی در کبد در ابتدا التهاب در کبد ایجاد می کند. اما پس از گذشت زمان یک کبد ملتهب ممکن است دچار زخم و سفتی شود. در این مرحله گفته می شود که بیمار دچار سیروز کبدی شده است. سیروز کبدی یک بیماری جدی محسوب می شود و اغلب به نارسایی کبد منجر می گردد.

چرا کبد چرب می شود؟

مهمترین علت ابتلا به بیماری کبد چرب خوردن غذا های نامناسب و کالری اضافی است که باعث تجمع چربی در کبد می شود. به همین دلیل لازم است که بدانیم باید برای کبد چرب چی بخوریم، تا مانع از از انباشت بیش از اندازه چربی در کبد شود.

• به طور واضح افرادی که شرایط خاصی مثل چاقی یا دیابت دارند، بیشتر در معرض ابتلا به کبد چرب قرار می گیرد.
• همچنین تری گلیسیرید بالا در خون از عوامل ابتلا به این بیماری است.
• سوء مصرف الکل، کاهش وزن سریع و حتی سوء تغذیه نیز ممکن است منجر به بیماری کبد چرب می شوند.
• گفته می شود مصرف بعضی از داروهای شیمیایی نیز می تواند شانس ابتلا به این بیماری را در افراد افزایش دهد

فاکتور های موثر برای بیماری کبد چرب

اکثر افراد مبتلا به کبد چرب و البته نه همه ی آن ها، میانسال و دارای اضافه وزن هستند. فاکتور هایی که در ابتلا به این بیماری تاثیر زیادی دارند عبارتند از:

• اضافه وزن (شاخص توده بدنی 25-30)
• چاقی (شاخص توده بدنی بالای 30)
• دیابت
• سطح تری گلیسیرید بالا
• سندرم متابولیک و بیماری کبد چرب
• اکنون بسیاری از محققان بر این باورند که سندرم متابولیک – مجموعه ای از اختلالات که خطر ابتلا به دیابت، بیماری قلبی و سکته را افزایش می دهد – نقش مهمی در ایجاد کبد چرب دارد.

علائم و نشانه های سندرم متابولیک چیست؟

سندروم متابولیک را به عنوان یکی از موثر ترین عوامل ابتلا به کبد چرب را باید به صورت دقیق تر بشناسیم. عواملی که نشان از سندروم متابولیک دارند عبارتند از:

• چاقی، به خصوص دور کمر (چاقی شکمی)
• فشار خون بالا (فشار خون بالا)
• یک یا چند سطح کلسترول غیرطبیعی – سطوح بالای تری گلیسیرید، نوعی چربی خون، یا سطوح پایین کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) یا کلسترول “خوب”
• مقاومت در برابر انسولین، هورمونی که به تنظیم میزان قند خون کمک می کند.
• از این میان، مقاومت به انسولین ممکن است مهم ترین محرک کبد چرب باشد. از آنجایی که این وضعیت می تواند برای سال ها ثابت بماند و آسیب کمی ایجاد کند، محققان پیشنهاد کرده ‌اند که شوک ناگهانی دومی به کبد، مانند عفونت باکتریایی یا نا هنجاری هورمونی، ممکن است منجر به سیروز شود.

آیا فقط مواد غذایی چرب منجر به کبد چرب می شوند؟

گاهی ممکن است فردی غذا های چرب زیادی هم مصرف نکند. اما، به این بیماری مبتلا شود. در این گونه موارد طبق نظر متخصصان مشخص نیست که چگونه کبد چرب می شود. چربی ممکن است از قسمت های دیگر بدن فرد به کبد برسد. یا ممکن است، کبد مقدار بیشتری چربی را از روده ها جذب کند. گاهی نیز عدم توانایی کبد برای تبدیل چربی ها به شکلی که قابل هضم باشد یکی از عوامل ابتلا به این بیماری است. درست است که باید بدانیم برای کبد چرب چی بخوریم، با این حال به طور کلی خوردن غذا های چرب به خودی خود در یک بدن سالم منجر به ایجاد کبد چرب نمی شود.

علائم ابتلا به کبد چرب چیست؟

متاسفانه کبد چرب به خودی خود هیچ علامتی ایجاد نمی کند. بنا بر این اغلب افراد زمانی که کبد چرب به مراحل حاد خود رسیده است، متوجه این بیماری می شوند. این بیماری می تواند سال ها یا حتی دهه ها بدون ایجاد هیچ گونه علامتی به طور مستمر به کبد افراد آسیب برساند. به طور کلی خستگی، کاهش وزن، ناراحتی های شکمی، ضعف و گیجی از جمله آثار و علائم این بیماری هستند.

تشخیص بیماری کبد چرب

ممکن است پزشک در آزمایش خون نکته های غیر عادی ببیند و یا در یک معاینه ی معمولی مشخص شود که کبد فرد کمی بزرگ شده است. سونوگرافی، اسکن توموگرافی یا MRI از جمله آزمایش های رایج برای تشخیص کبد چرب هستند.

کبد را چگونه پاک سازی کنیم؟

دقت داشته باشید که برای پاکسازی کبد باید رژیم غذایی ثابت و پایداری را در پیش بگیرید. پایبند ماندن به رژیم غذایی سالم خیلی مهمتر از خوردن غذا های سالم به طور گاه به گاه است. مواد غذایی زیر می توانند در پاکسازی کبد کمک کننده باشند:

• مصرف فیبر کافی
• داشتن رژیم غذایی سرشار از سبزیجات، میوه ها و مغزها
• مصرف غلات کامل
• محدود کردن مصرف نمک شکر و غذا های چرب
• بهتر است نیمی از هر وعده غذایی را میوه و سبزیجات تشکیل بدهند

قهوه برای کبد چرب

مصرف قهوه به صورت خالص و نه به همراه با خامه و شکر یکی از خوردنی های موثر برای بهبود کبد چرب شناخته شده است.  بعضی از پژوهش ها نشان داده ‌اند که قهوه تا حدودی می تواند جذب چربی برای بدن را کند و آهسته کند. مصرف هفت تا نه فنجان قهوه در طول هفته می تواند اثرات مفیدی در کمک به کاهش تاثیرات این بیماری داشته باشد.

ویتامین E برای کبد چرب

مصرف خوراکی هایی که از ویتامین ای سرشار هستند برای افراد مبتلا به کبد چرب توصیه می شود. بعضی از این خوراکی ها عبارتند از سبزیجات تازه مثل اسفناج و حتی فلفل دلمه ای و همچنین بادام زمینی و انواع مغزها.

دانه های کتان و چیا برای کبد چرب

تخم کتان و چیا دانه هاdی غنی از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند. پژوهش ها نشان داده است که مصرف این دانه ها کمک می کند تا درصد چربی در کبد کاهش پیدا کند و از جمله خوراکی های مفید برای بهبود کبد چرب به شمار می آیند.

سیر برای کبد چرب

اگر مبتلا به بیماری کبد چرب هستید، هرگز از مصرف سیر غافل نشوید. افزایش استفاده از سیر در طول مدت زمانی در حدود ۱۵ هفته می تواند تا حد زیادی توده های چربی در کل بدن و همچنین در کبد را کاهش دهد. به این ترتیب مصرف سیر تا حد زیادی از پیشرفته بیماری کبد چرب در بدن جلوگیری می کند. همچنین گفته می شود که سیر به دلیل داشتن مقادیر زیاد گوگرد، آنزیم های کبدی را فعال می کند و برای پاکسازی کبد فوق العاده مفید است. به نظر می رسد در صورت امکان استفاده ی ناشتا از سیر می تواند خواص خیلی بیشتری داشته باشد.

زردچوبه برای کبد چرب

شگفت انگیز است که زرد چوبه به دلیل داشتن آنتی اکسیدان های فراوان و همچنین ماده کورکومین که خاصیت ضد التهابی قوی دارد، یکی از موثرترین مواد خوراکی برای درمان و بهبود کبد چرب است. با توجه به خواص شگفت انگیز زردچوبه برای کبد چرب می توانید در تمام وعده های غذایی برای پخت غذاها از آن استفاده کنید و از خواص بی نظیر آن بهره مند شوید.

انواع کلم برای کبد چرب

کلم پیچ، کلم بروکلی، کلم بروکسل و گل کلم از جمله سبزیجاتی هستند که حاوی ماده گلوتاتیون بوده و برای پاکسازی کبد چرب فوق العاده موثر واقع می شوند. بهتر است در وعده های غذایی روزانه فرد مبتلا به کبد چرب حتماً از این سبزیجات استفاده شود.

استفاده از روغن زیتون برای کبد چرب

روغن زیتون یکی از چربی های سالم و اشباع نشده است که بر خلاف سایر روغن های گیاهی در صورت مصرف، فشار زیادی به کبد افراد وارد نمی کند. به همین دلیل لازم است افرادی که مبتلا به این بیماری هستند، در رژیم غذایی خود برای طبخ غذا ها از روغن زیتون استفاده کند. همچنین افرادی که مبتلا به کبد چرب نیستند نیز بهتر است برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری از روغن زیتون بیشتر از روغن های دیگر استفاده کنند. استفاده از روغن زیتون می تواند برای تمام افراد خانواده مفید واقع شود.

کاهش مصرف قند ها برای کبد چرب

درست است که  تجمع چربی عامل ابتلا به این بیماری است. اما باید به این نکته توجه داشته باشید که بسیاری از قند ها در بدن انسان توسط کبد به چربی تبدیل شده و در بدن ذخیره می گردند. به همین دلیل کاهش مصرف قند در رژیم غذایی تا حد زیادی می تواند به درمان کبد چرب کمک کند. بهتر است افراد مبتلا و همچنین افرادی که در خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند، از کشمش و یا توت خشک برای مصرف روزانه خود بهره بگیرند و قند اضافی را حذف کنند.

چای سبز برای کبد چرب

ترکیبی به نام کاتچین در چای سبز وجود دارد که طبق تحقیقات انجام شده در کشور ژاپن می تواند وضعیت بیماران مبتلا به کبد چرب را بهبود دهد. آنتی اکسیدان های فراوانی که در این نوشیدنی وجود دارد تا حد زیادی به پاکسازی کبد کمک می کند و یک  ماده ی غذایی مناسب در رژیم غذایی افراد خواهد بود.

شیر بادام یا شیر گاو کم چرب برای کبد چرب

یکی از مواردی که بزرگسالان و همچنین کودکان مبتلا به کبد چرب باید به آن توجه ویژه داشته باشند، مصرف مقادیر کافی کلسیم است. جالب است که بدانید مصرف کلسیم کافی به همراه ویتامین دی تا حد زیادی می تواند مانع از پیشرفت این بیماری شود. این افراد علاوه بر اینکه باید ملزومات و پرهیز های یک رژیم غذایی مناسب را رعایت کنند، باید برای سلامت عمومی بدن خود نیز روزانه حداکثر سه لیوان از هر نوع از این شیر ها بنوشند.

برای درمان کبد چرب چی نخوریم؟

علاوه بر تغذیه ی درستی که باید مبتلایان به کبد چرب رعایت کنند، باید با جدیت دنبال پاسخ این پرسش باشند که برای کبد چرب چی بخوریم. این افراد باید حتما در رژیم غذایی خود از آن ها اجتناب کنند. اکثر خوراکی هایی که سبب افزایش سطح قند خون یا افزایش وزن می شوند در این دسته جای می گیرند برای مثال:

• انواع نوشیدنی های شیرین به خصوص نوشابه و آب میوه دشمن کبد هستند
• مراقب قند های رژیمی باشید که آن ها نیز به کبد آسیب می زند
• از خوردن کره حتماً اجتناب کنید
• انواع بستنی ها، دسرها و کیک های شیرین دشمن کبد هستند
• بیکن، سوسیس و گوشت های چرب ممنوع است
• غذا های شور و غذا های سرخ شده باید از رژیم غذایی حذف شوند
• الکل نیز اولین ماده ای است که باید از دسترس فرد مبتلا به کبد چرب دور شود

پیشگیری و درمان کبد چرب

متاسفانه هیچ گونه درمان پزشکی یا جراحی برای کبد چرب وجود ندارد. تنها برخی از اقدامات ممکن است به پیشگیری یا معکوس کردن بعضی از آسیب ها کمک کند. اگر مبتلا به کبد چرب هستید، به جز تمام مواردی که در بخش برای کبد چرب چی بخوریم ذکر شد، توصیه های زیر را نیز جدی بگیرید:

• حتماً وزن خود را کم کنید. مقدار نیم تا یک کیلو گرم در هفته کاهش وزن خوبی است
• تری گلیسیرید خون را از طریق رژیم غذایی دارو یا با هر دو کاهش بدهید
• از مصرف الکل اجتناب کنید
• بیماری دیابت را کنترل کنید
• رژیم غذایی متعادل پیش بگیرید
• فعالیت بدنی خود را زیاد کنید
• به طور منظم از پزشک متخصص برای مراقبت از کبد کمک بگیرید